Tijdens de overgang, daalt de productie van oestrogeen. In de eerste fase van de overgang gaat dat schommelend, met pieken en dalen, na het stoppen van je menstruatie neemt de aanmaak van oestrogeen steeds verder af. Deze veranderingen in je hormoonspiegel veroorzaken overgangsklachten, daarom is het aanvullen van je oestrogeengehalte een logische stap.  

Vaak wordt naast oestrogeen ook een lage dosis progestageen (soort progesteron) toegevoegd: oestrogeen bouwt namelijk baarmoederslijmvlies op (dat de kans op baarmoederkanker verhoogt) en progesteron zorgt ervoor dat dit binnen de perken blijft. Als je geen baarmoeder meer hebt, is hormoontherapie met enkel oestrogeen wel een geschikte behandeling.

Hormoontherapie en borstkanker

Het woord hormonen wordt vaak geassocieerd met borstkanker. Deze associatie is niet helemaal terecht. Hormoontherapie bij de overgang geeft namelijk de eerste vijf jaar van de behandeling geen verhoogd risico op borstkanker als je geen familiaire aanleg hebt voor borstkanker. Dit is inmiddels wetenschappelijk bewezen.

Bij hormoontherapie met alleen oestrogeen blijkt het verhoogd risico op borstkanker aanzienlijk lager te liggen dan bij een combinatietherapie van oestrogeen en progestageen.

Daarbij geldt dat het de voorkeur verdient om hormoontherapie toe te passen in de laagst mogelijke dosering. Ook de relatief nieuwe vormen van hormoontherapie, zoals bio-identieke hormonen en hormonen die toegediend worden via de huid in de vorm van een pleister, spray of gel lijken voordelen te hebben.. 

Wil je weten of hormoontherapie voor jou een goede optie is, overleg dan met je behandelend arts of gynaecoloog.

Hormoontherapie helpt bij overgangsklachten

Hormoontherapie bestrijdt veel verschillende overgangsklachten. Niet alleen de bekende opvliegers, nachtzweten en vaginale droogheid. Maar ook concentratiegebrek, stemmingsklachten, spier- en gewrichtsklachten reageren vaak goed op de aanvulling van hormonen. 

Er is eigenlijk geen andere behandeling die deze klachten net zo goed bestrijdt. Hormoontherapie is echter bedoeld als de behandeling van de overgang, dus niet als behandeling van aparte klachten. Het is natuurlijk wel een aangename bijkomstigheid. Positieve effecten van hormoontherapie zijn:

• Hormoontherapie heeft een gunstige invloed op de botdichtheid, waardoor het osteoporose kan voorkomen
• Hormoontherapie heeft een positieve invloed op je cholesterolgehalte
• Hormoontherapie verlaagt de kans op diabetes
• Hormoontherapie verlengt de levensverwachting bij vrouwen die voor hun veertigste in de overgang zijn gekomen
• Door hormoontherapie veroudert je huid minder snel en heb je minder last van haaruitval
• De kans op hart- en vaatziekten neemt iets af wanneer vrouwen oestrogeen toegediend krijgen

Bijwerkingen van hormoontherapie

Hormoontherapie kan ook bijwerkingen geven. De keuze om hormoontherapie te krijgen ligt dan ook erg persoonlijk. Bijwerkingen die op kunnen treden zijn:

• Misselijkheid
• Gespannen of gevoelige borsten
• Hoofdpijn
• Doorbraakbloedingen
• Na vijf jaar gaat het risico om borstkanker te ontwikkelen elk jaar met ongeveer 0,1 procent omhoog
• De kans op trombose neemt iets toe: van 0,1 procent (één op de duizend vrouwen) naar 0,2 procent (twee op de duizend vrouwen)

Ik twijfel over hormoontherapie

Medicijnen hebben zowel positieve als negatieve eigenschappen: ze kunnen klachten verminderen en een ziekte laten verdwijnen, maar ze geven vaak ook bijwerkingen. In het geval van hormonen is dit precies hetzelfde geval. Hormoontherapie kan je klachten aanzienlijk verminderen en voor sommige vrouwen is dit erg belangrijk, omdat ze er dagelijks last van hebben. De positieve effecten van hormoontherapie kunnen dan opwegen tegen de nadelen (de bijwerkingen). Voor andere vrouwen geldt dit andersom: zij hebben liever overgangsklachten dan bijwerkingen.

Begin eventueel in overleg met je arts of overgangsconsulent met hormoontherapie en kijk het een tijdje aan. Slaat het binnen een paar maanden aan? Dan kun je de behandeling doorzetten. Slaat het niet aan? Dan stop je ermee.

Wist je dat

Vijf procent van de vrouwen in de overgang hormoontherapie krijgt? Dat is veel minder dan in de ons omringende landen (België, Engeland, Duitsland en Frankrijk). Daar krijgt zo’n 25 tot 40 procent van de vrouwen hormoontherapie. In Nederland liggen de borstkankercijfers juist hoger dan de meeste andere Europese landen. De oorzaak is niet helemaal duidelijk: het kan aan onze voeding en genen liggen, maar ook aan het feit dat we relatief laat onze eerste kinderen krijgen en weinig borstvoeding geven in vergelijking met andere Europese vrouwen.