Wat gebeurt er?

Een paniekaanval is een uiting van intense angst die meestal plotseling begint en niet erg lang duurt (doorgaans enkele minuten tot een half uur). De symptomen zijn onder andere beven, sterk zweten, pijn in de borst, hartkloppingen, versnelde hartslag, duizeligheid, misselijkheid, een tintelend gevoel (meestal in handen of benen), benauwdheid en hyperventilatie. Een paniekaanval gaat vaak gepaard met de angst om flauw te vallen of dood te gaan.

Waardoor ontstaat het?

Er is volgens psychiater en UCLA angst expert Jason Eric Schiffman absoluut een verband tussen hormonale veranderingen en angst en paniek. Zo hebben vrouwen in de perimenopauze, de eerste fase van de overgang waarin je nog menstrueert, meer kans om paniekaanvallen en andere symptomen van angst te ervaren. Het is nog niet bekend hoe dit verband precies werkt.

Een andere theorie is dat gedurende de overgang de mate van stress voor de vrouw, door alle hormonale veranderingen, toeneemt. En dat door de toegenomen stress, angst op de loer ligt.

Een paniekaanval kan in verschillende situaties ontstaan. Bijvoorbeeld:

• Als u door een gevaarlijke situatie zo heftig schrikt, dat u niet meer weet wat u moet doen. Bijvoorbeeld als in uw huis ineens brand uitbreekt.
• Als u het gevaar in een bepaalde situatie overschat en daardoor angstiger wordt dan nodig is.
• Als u bij normale spanningsverschijnselen (snelle hartslag, snel ademen, transpireren) denkt dat u een ernstige ziekte heeft of een hartaanval krijgt. De angst hiervoor kan een paniekaanval uitlokken.
• Een paniekaanval wordt soms door een kleine gebeurtenis uitgelokt, soms zelfs zonder duidelijke aanleiding. Overbelasting of oververmoeidheid kunnen hierbij een rol spelen.
• Vaak is er sprake van erfelijke aanleg. In sommige families komen paniekaanvallen veel vaker voor.
• Stoffen zoals cafeïne kunnen de lichamelijke verschijnselen van angst versterken. Bij sommige mensen kan dit een paniekaanval uitlokken. Wat kun je er aan doen?

Wat kun je er aan doen?

Tips voor als u een paniekaanval krijgt:

• Het helpt als u weet dat de lichamelijke verschijnselen die u voelt geen kwaad kunnen en vanzelf overgaan. Ze worden door angst veroorzaakt en niet door een ernstige ziekte. Probeer uzelf gerust te stellen!
• Het is goed om te weten dat angst meestal na 60 tot 90 minuten vanzelf minder wordt.
• Als u een aanval heeft of voelt aankomen, probeer dan rustig te ademen en te ontspannen.
• Zoek afleiding. Neem bijvoorbeeld een slok water, loop even naar buiten, doe wat oefeningen (zoals kniebuigingen), of ga hardop lezen.
• Doe iets actiefs: ga een eind fietsen, rennen of wandelen.

Probeer na een paniekaanval na te gaan hoe de paniekaanval kan zijn ontstaan.

• Stel u zelf bijvoorbeeld de volgende vragen:
• Was de situatie werkelijk bedreigend?
• Heeft u last van stress en spanningen, misschien zonder dat u zich daarvan bewust bent?
• Zijn er bepaalde situaties die spanningen bij u oproepen. Zo ja, waarom?
• Schrijf eventueel op in welke situaties u angstig bent en welke lichamelijke verschijnselen u dan krijgt.

Zo krijgt u inzicht in dingen die voor u aanleiding kunnen zijn voor ene paniekaanval en krijgt u meer begrip.