Tijdens de overgang neemt bij vrouwen geleidelijk de eierstokfunctie af, wat leidt tot een vermindering van de productie van de vrouwelijke hormonen zoals oestrogeen en progesteron. De hormoonproductie stopt niet plotseling, maar vaak met schommelingen. De eerste veranderingen doen zich al voor begin veertig en blijven vaak onopgemerkt. Gemiddeld zijn vrouwen rond de 45 jaar, als ze de eerste verschijnselen van de overgang opmerken. De overgang is voor elke vrouw anders. Zo zijn er vrouwen die voor hun 40ste al in de overgang komen en zijn er vrouwen die ver in hun 50ste nog steeds regelmatig menstrueren.

Je kunt de overgang onderverdelen in 3 fasen:

1. De premenopauze: je menstruatie is nog onveranderd

In de eerste periode van de overgang loopt de hormoonproductie langzaam terug. Tijdens deze fase menstrueer je nog regelmatig. Toch kun je al eerste klachten ervaren.

2. De perimenopauze: zo halverwege de veertig

Je menstruatiepatroon verandert Je bent misschien vaker of langer ongesteld, hebt last van meer bloedverlies of stolsels, of je merkt dat de menstruatie steeds langer wegblijft.  Dit komt omdat je hormoonspiegel verder daalt, het hormoon progesteron als eerste, terwijl je oestrogeen gaat schommelen. De veranderingen kunnen klachten veroorzaken. Zo kun je bijvoorbeeld last krijgen van stemmingsklachten, je voelt je gespannen, of down ook kun je last hebben van een kort lontje. Klachten van spieren, pezen en gewrichten komen voor.  Ook kun je last krijgen van opvliegers en nachtzweten. 

2. Menopauze: gemiddeld rond 51 jaar

De menopauze is één moment in de overgang. De menopauze wordt altijd achteraf vastgesteld. Het is het moment van de laatste menstruatie als die een jaar geleden is. Dus als je een jaar niet hebt gemenstrueerd, dan kwam je tijdens je laatste menstruatie in de menopauze.

3. De postmenopauze: gemiddeld van 51 - 57 jaar

Na de menopauze begint de postmenopauze. De hormoonproductie daalt verder, de eierstokken maken nu bijna geen hormonen meer aan. Andere organen zullen deze taak gedeeltelijk overnemen. Lichaam en geest zoeken een nieuw evenwicht. De klachten blijven aanhouden tot dit evenwicht gevonden is. 

De overgang in Nederland, wat cijfers

• Op dit moment zijn naar schatting 1,8 miljoen vrouwen in de overgang.
• ​80% van deze vrouwen heeft last van overgangsklachten, zoals opvliegers, stemmingsklachten en slecht slapen.
• Een op de drie vrouwen heeft zoveel last van de overgang dat het hun dagelijks leven beïnvloedt.
• De overgang begint bij de meeste vrouwen ergens in de veertig.
• De gemiddelde leeftijd dat vrouwen in Nederland de menopauze bereiken is 51,5 jaar (de menopauze is het moment van je laatste menstruatie, dit moment wordt achteraf na 1 jaar vastgesteld).
• De overgang duurt ergens tussen de 5 en 10 jaar, maar 15% van de vrouwen heeft na 10 jaar nog steeds klachten.
• Bij 1 op de 100 vrouwen stopt de menstruatie al voor het 40ste jaar. Bij 1 op de 1000 zelfs al voor het 30ste jaar. In dit geval is er sprake van Prematuur Ovarieel Insufficientie (POI).

Hoe zit het eigenlijk biologisch?

Niet veel zoogdieren kennen een overgang... Wij delen de overgang met slechts twee andere diersoorten. De Indische griend (een kleine walvissoort) en een orka.​ Na de overgang wordt de Orka vrouw dominant leidt groep met haar ervaring door moeilijke tijden. Kunnen wij nog wat van leren!

De menopauze is het moment in het leven van een vrouw wanneer de laatste menstruatie een jaar geleden is. De gemiddelde leeftijd waarop de menstruatie stopt is in Nederland ongeveer 51 jaar. Er zijn drie fasen te benoemen, de premenopauze, de fase als je klachten hebt maar nog wel menstrueert, de menopauze, het moment van je laatste menstruatie wanneer deze en jaar geleden is en de postmenopauze, de periode daarna. Hier kun je meer lezen over de fasen van de overgang.

Wat helpt?

Wil je aan de slag met jouw overgangsklachten, begin dan met een gezonde leefstijl! Helpt dat niet voldoende, vraag dan eens advies aan een overgangsconsulente of maak een afspraak bij de huisarts. Hier lees je meer over wat je kunt doen om overgangsklachten te verminderen.
 

Invloed van de overgang

De overgang kan invloed hebben op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten en osteoporose bijvoorbeeld. Ook kan de overgang bestaande aandoeningen beïnvloeden, zoals diabetes, ADHD en schildklierklachten. Lees er hier alles over.